Wat betekent hermafrodiet?

Oorspronkelijk werd de term ‘hermafrodiet’ gebruikt om mensen aan te duiden die geboren zijn met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen. Tegenwoordig wordt deze term als verouderd en soms als kwetsend ervaren. Het moderne begrip ‘intersekse’ beschrijft deze zeldzame aandoening, die vaak het gevolg is van een genetisch defect. Hierdoor kan een genetisch mannelijk individu vrouwelijke fysieke kenmerken vertonen, of andersom. De verschuiving in terminologie weerspiegelt een bredere maatschappelijke en medische erkenning van de diversiteit in geslachtsontwikkeling.

Ontstaan en ontdekking van intersekse

Intersekse ontstaat meestal door genetische defecten, maar ook chromosomale of hormonale afwijkingen spelen een rol. Bij echte tweeslachtigheid heeft een persoon zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen, terwijl pseudo-tweeslachtigheid dit niet inhoudt. Voorbeelden zijn individuen met mannelijke uiterlijke kenmerken maar vrouwelijke geslachtsorganen, zoals eierstokken. Tweeslachtigheid kan al bij de geboorte worden vastgesteld of later in het leven duidelijk worden, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van zowel penis en testikels als borstweefsel. Soms is intersekse intern aanwezig zonder externe zichtbaarheid, zoals het hebben van zowel testikels als eierstokken.

Intersekse en DSD

DSD staat voor Disorders (of Differences) in Sex Development, een medische term die problemen met geslachtsontwikkeling beschrijft. Specialisten zetten zich in om mensen met DSD te helpen, bijvoorbeeld bij onderontwikkelde vagina’s of disfunctionele urinewegen. Hoewel de termen ‘intersekse’ en DSD in het verleden vaak door elkaar werden gebruikt, hoeft iemand met DSD niet per se intersekse te zijn. Deze nuances zijn belangrijk voor het begrip en de behandeling van de verschillende vormen van geslachtsontwikkeling.

Zeldzaamheid van tweeslachtigheid

Het voorkomen van echte tweeslachtigheid, waarbij iemand zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen heeft, is zeer zeldzaam. Slechts één op de tweeduizend mensen wordt als intersekse geboren. In de dierenwereld komt dit fenomeen vaker voor, bijvoorbeeld bij vissen en kikkers die van geslacht kunnen veranderen. Dit staat bekend als sequentiële hermafroditisme. Bij mensen is het hebben van zowel functionele mannelijke als vrouwelijke organen uitzonderlijk, wat de complexiteit en de variëteit van menselijke biologie onderstreept.

Hermafroditisme in de planten- en dierenwereld

Bij planten en dieren is de term ‘hermafrodiet’ toepasselijker. Veel planten en sommige dieren hebben zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen en zijn vruchtbaar. Ongeveer 94% van de ruim 250.000 bekende zaadplanten heeft tweeslachtige bloemen, terwijl bij dieren ongeveer 6% van de 1,2 miljoen bekende soorten tweeslachtig is. In tegenstelling tot mensen, waarbij meestal één van de geslachtsorganen niet functioneel is, speelt hermafroditisme een cruciale rol in de voortplanting van vele plant- en diersoorten.

Vruchtbaarheid en intersekse

Veel intersekse personen zijn minder vruchtbaar of zelfs onvruchtbaar omdat ze zowel testiculair als ovarieel weefsel kunnen hebben, soms zelfs zonder gonadaal weefsel. Behandeling kan overwogen worden als er problemen ontstaan, zoals de onmogelijkheid tot gemeenschap op latere leeftijd of psychische klachten. In veel gevallen wordt aangeraden testiculair of ovarieel weefsel te verwijderen vanwege het verhoogde risico op kwaadaardige cellen in de geslachtsorganen. Dit aspect van intersekse toont de medische en persoonlijke uitdagingen aan die individuen kunnen ervaren.

Intersekse en transgender

Vaak wordt gedacht dat intersekse en transgender hetzelfde zijn, maar er zijn belangrijke verschillen. Bij intersekse personen komen het sociale en biologische geslacht over het algemeen overeen, hoewel medische ingrepen soms nodig zijn om complicaties te verhelpen. Bij transgender personen is er echter een discrepantie tussen het sociale en biologische geslacht, wat leidt tot een bewuste keuze voor medische ingrepen om het sociale geslacht in overeenstemming te brengen met hun innerlijke identiteit. Deze verschillen benadrukken de unieke ervaringen en behoeften van beide groepen.

Is hermafrodiet een scheldwoord?

Hoewel het woord ‘hermafrodiet’ niet direct als een scheldwoord wordt beschouwd, ervaren veel mensen met tweeslachtigheid het als kwetsend. Dit komt doordat de term niet accuraat is in het beschrijven van tweeslachtigheid bij mensen. De term ‘intersekse’ wordt als een meer geschikte benaming gezien. Het gebruik van accurate en respectvolle terminologie is essentieel voor de erkenning en ondersteuning van intersekse personen in onze samenleving.